1. Mật ong — Nguy cơ ngộ độc tiềm ẩn
Mật ong vốn được xem là “vàng lỏng” giàu dinh dưỡng, chứa nhiều enzyme, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, đối với trẻ dưới 1 tuổi, đây lại là thực phẩm tiềm ẩn rủi ro lớn. Mật ong có thể chứa bào tử vi khuẩn Clostridium botulinum. Trong hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của trẻ sơ sinh, các bào tử này có thể phát triển thành vi khuẩn, tiết ra độc tố botulinum gây ngộ độc nghiêm trọng.
Triệu chứng có thể gặp bao gồm táo bón kéo dài, yếu cơ, khó bú, khóc yếu, thậm chí suy hô hấp. Đây là một dạng ngộ độc hiếm gặp nhưng có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Vì vậy, khuyến nghị tuyệt đối không cho trẻ dưới 12 tháng tuổi ăn mật ong, kể cả mật ong đã qua chế biến hoặc nấu chín.
2. Sữa bò nguyên kem quá sớm
Sữa bò là nguồn dinh dưỡng quen thuộc với người lớn, nhưng lại không phù hợp cho trẻ dưới 1 tuổi nếu dùng thay sữa mẹ hoặc sữa công thức. Lý do là sữa bò có hàm lượng đạm và khoáng chất (như natri, kali, canxi, phospho) cao, khiến thận của bé phải làm việc quá sức. Ngoài ra, thành phần protein trong sữa bò nguyên kem có thể gây kích ứng, làm tăng nguy cơ xuất huyết đường ruột và thiếu máu.
Sữa bò cũng thiếu các dưỡng chất quan trọng như sắt, vitamin E, và một số loại acid béo cần thiết cho sự phát triển não bộ. Vì thế, chỉ nên cho bé làm quen với các sản phẩm từ sữa bò (như sữa chua, phô mai tươi) khi bé đã trên 6–8 tháng và vẫn duy trì sữa mẹ hoặc công thức làm nguồn dinh dưỡng chính đến hết 12 tháng.
3. Nước ép trái cây — Nguy cơ đường hóa và đánh lừa vị giác
Nước ép trái cây, dù được vắt tươi, cũng chứa lượng đường fructose cao và gần như không có chất xơ. Đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 1 tuổi, việc tiêu thụ nhiều đường có thể làm tăng nguy cơ sâu răng, béo phì, và hình thành thói quen “nghiện ngọt” từ sớm. Khi đã quen với vị ngọt đậm, bé có xu hướng từ chối các loại rau củ hay trái cây ít ngọt, làm giảm sự đa dạng trong chế độ ăn.
Thay vì nước ép, nên cho bé ăn trực tiếp trái cây tươi đã nghiền hoặc cắt nhỏ phù hợp độ tuổi. Cách này không chỉ giúp cung cấp vitamin, khoáng chất mà còn bổ sung chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa và duy trì cảm giác no lâu hơn.
4. Thực phẩm chế biến sẵn (baby food đóng hộp, túi…)
Thức ăn dặm chế biến sẵn rất tiện lợi, đặc biệt với những phụ huynh bận rộn. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm chứa hàm lượng đường và tinh bột cao, trong khi lượng protein và vitamin lại không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ. Ăn nhiều thực phẩm này có thể khiến bé bị thiếu hụt dinh dưỡng, chậm tăng trưởng hoặc phát triển không cân đối.
Hơn nữa, nhãn mác “dành cho trẻ em” không đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối. Một số sản phẩm có thêm phụ gia, hương liệu hoặc muối vượt mức khuyến nghị. Do đó, cha mẹ nên đọc kỹ bảng thành phần, ưu tiên thực phẩm tươi, tự chế biến tại nhà để đảm bảo chất lượng và an toàn.
5. Hạt nguyên vỏ, nho nguyên quả, hotdog, bỏng ngô… — Nguy cơ hóc nghẹn cao
Các loại hạt nguyên vỏ, nho chưa cắt nhỏ, xúc xích nguyên cây hay bỏng ngô đều có kích thước hoặc độ cứng khiến trẻ dưới 3 tuổi dễ bị hóc nghẹn. Ống thở của trẻ ở độ tuổi này nhỏ, phản xạ nuốt và khả năng nhai chưa hoàn thiện, nên chỉ cần một miếng thức ăn “lọt sai chỗ” cũng có thể gây tắc đường thở.
Để phòng tránh, cần cắt nhỏ nho thành 4 phần, băm hoặc nghiền các loại hạt, và thái mỏng xúc xích trước khi cho bé ăn. Khi bé ăn, luôn ngồi cạnh và giám sát, tuyệt đối không để bé vừa ăn vừa chạy nhảy hay cười đùa.
