1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là bệnh phổ biến gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe trẻ em. Nguyên nhân do hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi còn non yếu, khiến trẻ dễ bị vi khuẩn, virus, ký sinh trùng tấn công gây bệnh đường tiêu hóa.
Ngoài ra, tình trạng vệ sinh kém, sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài… Đặc biệt là chế độ dinh dưỡng không hợp lý hay dị ứng thực phẩm… cũng là nguyên nhân quan trọng dễ gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc cho trẻ ăn dặm quá sớm, ăn các món ăn khó tiêu, nhiều đạm, nhiều dầu mỡ, ăn không đúng bữa, uống sữa phù hợp với độ tuổi, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm… là những sai lầm thường gặp dẫn đến rối loạn tiêu hóa ở trẻ.
Theo TS.BS Phan Bích Nga, Giám đốc Trung tâm khám tư vấn dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đa phần trẻ có vấn đề về tiêu hóa đi khám có nguyên nhân chủ yếu là do sai lầm trong chế độ ăn uống.
Thời điểm dễ gây rối loạn tiêu hóa nhất đối với trẻ là khi trẻ ăn dặm. Hoặc có những trẻ bị suy dinh dưỡng do quá kiêng khem; ăn không cân đối nhiều rau củ quả, hạn chế chất béo; hoặc ăn nhiều chất béo nhưng lại lười ăn rau quả…
Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa rối loạn tiêu hóa cần chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ đúng cách: Cần cho trẻ bú mẹ 6 tháng đầu hoàn toàn sữa mẹ, đến giai đoạn trẻ ăn dặm cần bổ sung thịt, rau quả, dầu mỡ…; Thực hiện nguyên tắc ăn chín uống sôi, vệ sinh tay thường xuyên để tránh nhiễm khuẩn; Tránh hàng quán, thực phẩm không an toàn, không nên cho trẻ ăn thức ăn nhanh…
Cần chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ đúng cách để phòng ngừa rối loạn tiêu hóa. Ảnh minh họa.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể trẻ bị rối loạn tiêu hóa
Về chế độ ăn cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên các bậc cha mẹ nên ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa, dễ hấp thụ để cung cấp đủ năng lượng và giúp trẻ nhanh hồi phục.
Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ bị rối loạn tiêu hóa cần chú ý các nguyên tắc dinh dưỡng như sau:
Thực phẩm giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu hóa
Để bổ sung dinh dưỡng, trẻ cần ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, chế biến dưới dạng lỏng, mềm, dễ tiêu như các loại cháo: cháo thịt gà, thịt lợn nạc nấu với cà rốt, khoai tây, bí đỏ, rau củ… giúp trẻ dễ tiêu hóa, dễ hấp thụ và không gây kích thích niêm mạc đường tiêu hóa.
Bổ sung nước
Trẻ bị rối loạn tiêu hóa có nôn, tiêu chảy… cần nhiều nước hơn bình thường để bù lại lượng dịch mất qua phân và nôn. Nên cho trẻ uống các loại nước như: nước canh, nước cháo, nước trái cây (không thêm hoặc thêm rất ít đường), nước dừa tươi, nước chín…
Có thể sử dụng nước gạo rang, nước cơm, nước cháo muối, cháo đường, súp cà rốt… rất tốt để bù nước và chất điện giải cho bị tiêu chảy. Nếu trẻ buồn nôn, nôn nên cho trẻ dùng một số loại thực phẩm giúp làm dịu cơn buồn nôn như: nước dùng trong, nước luộc gà hoặc nước hầm rau củ…
Lưu ý: Cần hạn chế cho trẻ ăn thực phẩm gây kích thích và có thể làm tổn thương đường tiêu hóa như các món chứa nhiều chất béo, nhiều đường; đồ ăn chưa chín kỹ, không an toàn; thực phẩm gây đầy hơi, chướng bụng; cà phê, nước ngọt có gas…
Probiotic là vi khuẩn có lợi giúp cải thiện hệ tiêu hóa của trẻ. Có thể cho trẻ ăn sữa chua hoặc bổ sung probiotic theo hướng dẫn của bác sĩ.
Lưu ý trong chế biến thức ăn và cách cho trẻ ăn
- Rửa tay sạch trước khi chế biến và cho trẻ ăn. Nên chế biến thức ăn dưới dạng mềm, dễ tiêu hóa như hấp, luộc, hầm…; Tránh chiên rán, xào nấu nhiều dầu mỡ; Cắt nhỏ thức ăn để trẻ dễ nhai nuốt; Nêm nếm thức ăn nhạt, không nên cho quá nhiều gia vị.
- Nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa trong ngày. Cho trẻ ăn từng ít một, không nên ép trẻ ăn quá nhiều. Khuyến khích trẻ uống nhiều nước. Theo dõi tình trạng của trẻ sau mỗi bữa ăn.
3. Gợi ý một số món ăn tốt cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa
Súp cà rốt
- Nguyên liệu: Cà rốt 300g, đường 30g, muối vừa đủ.
- Cách chế biến: Cà rốt rửa sạch, thái nhỏ, nấu chín rồi cho vào máy xay nhuyễn. Cho cà rốt đã xay vào nồi, thêm nước vừa đủ, thêm đường và muối, đun sôi lại, để nguội ăn dần.
Cháo thịt nạc cà rốt
- Nguyên liệu: Thịt gà hoặc thịt lợn nạc 50g, gạo tẻ 100g, cà rốt ½ củ, gia vị vừa đủ.
- Cách chế biến: Gạo vo sạch cho vào nồi, đổ nước vào nấu đến khi hạt gạo nở bung. Cà rốt gọt sạch vỏ, thái nhỏ hạt lựu, cho vào nồi hầm cùng cháo. Thịt gà hoặc lợn băm nhỏ, ướp gia vị 15 phút. Cho thịt vào nồi cháo đun sôi lại khoảng 5 phút, nêm gia vị là dùng được.
Cháo thịt lợn, cà rốt, khoai tây
- Nguyên liệu: Gạo tẻ: 100g, khoai tây 50g, cà rốt 50g, thịt lợn nạc 50g, gia vị vừa đủ.
- Cách chế biến: Gạo vo sạch cho vào nồi, đổ nước vào nấu đến khi hạt gạo nở bung. Cà rốt và khoai tây thái nhỏ cho vào nồi hầm cùng cháo. Thịt lợn băm nhỏ, ướp gia vị 15 phút. Khi cháo chín nhừ thì cho thịt vào, đun sôi lại khoảng 5 phút là dùng được.
Cháo cà rốt tốt cho trẻ bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
Cháo thịt gà, bí đỏ
- Nguyên liệu: Gạo tẻ 100g, thịt gà 50g, bí đỏ 50g, gia vị vừa đủ.
- Cách chế biến: Gạo vo sạch cho vào nồi, đổ nước vào nấu đến khi hạt gạo nở bung. Thịt gà băm nhỏ, ướp gia vị 15 phút. Bí đỏ thái miếng hấp chín, tán nhuyễn hoặc thái nhỏ cho vào nồi nấu cùng cháo cho nhừ. Khi cháo chín nhừ thì cho thịt gà vào quấy đều, đun sôi thêm 5 phút, nêm gia vị là dùng được.
Sữa chua
Sữa chua là thực phẩm đặc biệt tốt cho sức khỏe đường ruột. Sữa chua cung cấp cho cơ thể một lượng lớn các vi khuẩn có lợi giúp bảo vệ hệ tiêu hóa và nâng cao sức đề kháng.
Sữa chua dễ tiêu hóa, tăng cường hấp thụ dinh dưỡng nên rất phù hợp với trẻ biếng ăn, rối loạn tiêu hóa. Đồng thời nó cũng giàu protein, canxi và vitamin D có lợi cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
