Bánh chưng đen — món ăn truyền thống với câu chuyện riêng
Ở vùng núi phía Bắc, bánh chưng đen là món ăn truyền thống của người các dân tộc Tày, Nùng. Ngày trước, bánh thường chỉ xuất hiện trong các dịp lễ, Tết hay giỗ chạp; giờ đây, bà con làm quanh năm để phục vụ người dân và du khách.
Người xứ Lạng còn ví von rằng, sự khéo léo trong cách gói bánh thể hiện khả năng chăm lo, đảm đang của người phụ nữ, đôi khi còn dùng làm “thước đo” khi chọn dâu, chọn vợ.
Nguyên liệu và bí quyết tạo màu vỏ đặc biệt
Điểm khác biệt lớn nhất của bánh chưng đen chính là lớp vỏ — đen bóng, khác hẳn bánh nếp thông thường. Đó là nhờ tro mịn, thường từ rơm nếp hoặc thân cây núc nác phơi khô, trộn kỹ với gạo nếp. Gạo sau khi trộn được sàng để loại bỏ tro dư, đảm bảo vỏ bánh vừa đẹp vừa an toàn.
Nhân bánh gồm đỗ xanh đồ chín trộn hành mỡ, hạt tiêu; thêm thịt lợn bản — thường là ba chỉ — được ướp gia vị, đôi khi có thêm thảo quả để tăng hương vị. Gạo dùng làm bánh thường là loại nếp cái hoa vàng, hạt to, mẩy, tạo màu vàng tươi nổi bật bên trong.
Công đoạn làm bánh cầu kỳ
Công đoạn làm bánh đòi hỏi sự khéo léo: từ trộn gạo với tro, sàng tro dư, gói bằng lá dong và lạt, đến việc luộc — thường khoảng 8 giờ — với ngọn lửa đều để bánh chín mềm, thơm.
Bánh đạt chuẩn khi hình tròn chắc, vỏ bóng, đường lạt hằn rõ, nhân đỗ vàng cùng thịt xen kẽ hài hoà. Khác với nhiều loại bánh nếp khác dễ gây “nóng”, bánh chưng đen được cho là “mát”, không gây nóng cổ hay bụng.
Từ món ăn truyền thống đến quà biếu
Ngày nay, bánh chưng đen không chỉ xuất hiện trong mâm cỗ mà còn được nhiều người đặt mua làm quà, nhờ hương vị đặc trưng, cách bảo quản tốt (15–20 ngày), và nét hoài cổ, đậm văn hoá.
Món bánh trở thành sợi dây kết nối những người con xa quê với núi rừng quê hương, là hình ảnh của truyền thống và bản sắc vùng cao.
Vì sao nên thử một lần?
-Hương vị độc đáo: mát, bùi, thơm, nhân đỗ vàng xen thịt.
-Hình thức lạ: vỏ đen, nhân vàng, thịt xen kẽ.
-Giá trị văn hoá: món ăn truyền thống, quà biếu đặc sắc của núi rừng.
Nếu có dịp ghé vùng Bắc Sơn, Lạng Sơn, hoặc muốn tìm món quà quê độc đáo, bánh chưng đen chắc chắn là lựa chọn không thể bỏ qua.
