Giai đoạn 0 – 1 tuổi: Yêu bằng sự hiện diện và phản hồi kịp thời
Trong năm đầu đời, trẻ chưa cần dạy dỗ theo đúng nghĩa, nhưng lại rất cần cảm nhận được tình yêu vô điều kiện từ cha mẹ. Những cái ôm, ánh mắt trìu mến, giọng nói nhẹ nhàng và sự phản hồi nhanh chóng với tiếng khóc của bé chính là cách để con cảm thấy an toàn trong thế giới mới mẻ này.
Chuyên gia tâm lý Vũ Thị Lan Anh nhận định: “Không có khái niệm ‘bế nhiều sẽ hư’ ở trẻ dưới một tuổi. Ngược lại, việc đáp ứng nhu cầu của trẻ giúp bé phát triển khả năng tin tưởng và gắn bó – điều nền tảng cho sự ổn định tâm lý sau này.”
Ở giai đoạn này, cha mẹ không cần dạy con điều gì quá lớn lao, chỉ cần hiện diện đủ đầy, kiên nhẫn và nâng niu từng khoảnh khắc cùng con.
Giai đoạn 1 – 3 tuổi: Thiết lập giới hạn bằng tình yêu kiên định
Tuổi từ 1 đến 3 là thời điểm trẻ bắt đầu khẳng định “cái tôi”. Những cơn ăn vạ, tiếng hét, cái lắc đầu đầy dứt khoát khiến nhiều bậc phụ huynh mệt mỏi. Đây chính là “tuổi khủng hoảng mini” – nhưng cũng là cơ hội để cha mẹ dạy con những giới hạn đầu tiên.
Không nên dùng đòn roi hay la mắng, vì điều đó chỉ khiến trẻ sợ hãi hoặc nổi loạn. Thay vào đó, hãy thiết lập quy tắc rõ ràng và nhất quán. Ví dụ: “Con có thể chơi đồ chơi nếu con đã cất gọn sách vào kệ.”
Khi con nổi giận, thay vì phản ứng, cha mẹ nên bình tĩnh đồng hành, giúp con gọi tên cảm xúc và hiểu rằng: yêu thương không đồng nghĩa với việc được làm mọi điều mình muốn.
Giai đoạn 3 – 6 tuổi: Dạy bằng hành vi và cảm xúc
Ở tuổi mầm non, trẻ như tấm gương nhỏ luôn quan sát và sao chép cách người lớn sống, nói, ứng xử. Đây là lúc việc dạy con không còn là lời nói, mà là cách cha mẹ sống mỗi ngày.
Bạn muốn con biết xin lỗi? Hãy là người xin lỗi con khi bạn nóng giận. Bạn mong con kiên trì? Hãy cho con thấy bạn không bỏ cuộc trước khó khăn nhỏ. Dạy con gọn gàng? Hãy để con thấy bạn gấp quần áo mỗi tối.
Thêm vào đó, trẻ ở giai đoạn này đã bắt đầu nhận thức đúng sai và biết đồng cảm. Cha mẹ có thể dùng truyện kể, tình huống hằng ngày để dẫn dắt con học cách nhìn nhận vấn đề một cách nhân văn và sâu sắc. Ví dụ: “Nếu là bạn thỏ bị lấy đồ chơi, con sẽ cảm thấy thế nào?”
Yêu đúng cách là chìa khóa nuôi dạy con thành công
Tình yêu thương không chỉ là ôm ấp, vỗ về, mà còn là sự kiên nhẫn, giới hạn và nhất quán. Nhiều cha mẹ thường rơi vào hai thái cực: hoặc nuông chiều quá mức khiến con không có giới hạn, hoặc quá nghiêm khắc khiến con sợ hãi, mất kết nối với người lớn.
Thật ra, trẻ chỉ cần một điều duy nhất: cảm thấy được yêu thương – dù đúng hay sai, dù ngoan hay đang cáu giận. Khi trẻ tin rằng cha mẹ luôn ở đó, luôn hiểu và sẵn sàng lắng nghe, con sẽ dần học được cách điều chỉnh cảm xúc, hành vi của mình một cách tích cực hơn.
Hành trình 0 – 6 tuổi: Nền tảng cho cả cuộc đời
Từ lúc lọt lòng đến khi bước vào lớp Một, trẻ trải qua biết bao lần vấp ngã, biết bao lần thử thách những giới hạn. Mỗi giai đoạn đều cần cách “yêu khác nhau”, nhưng sợi chỉ đỏ xuyên suốt vẫn là tình yêu đủ đầy và thông minh từ cha mẹ.
Bạn không cần là một người mẹ, người cha hoàn hảo – chỉ cần luôn nỗ lực để trở thành người đồng hành tử tế và hiểu con. Hành trình nuôi con 0 – 6 tuổi tuy gian nan nhưng cũng là quãng thời gian đáng nhớ nhất, khi mỗi ngày đều là một phép màu con đang lớn lên trong vòng tay mình.
