Ngyên nhân cốt lõi khiến da khô và ngứa vào mùa đông nằm ở sự suy yếu của hàng rào bảo vệ da. Không khí lạnh, độ ẩm thấp cùng gió hanh làm tăng tốc độ mất nước qua da, trong khi khả năng tự phục hồi của lớp lipid bảo vệ lại giảm. Khi hàng rào này bị tổn thương, da trở nên nhạy cảm hơn, dễ kích ứng và phản ứng mạnh với các tác động bên ngoài. Việc tắm rửa quá nhiều hoặc làm sạch quá mức trong giai đoạn này chỉ mang lại cảm giác dễ chịu tạm thời, nhưng về lâu dài lại làm trầm trọng thêm tình trạng mất ẩm và ngứa da.
Những sai lầm phổ biến khi chăm sóc da mùa đông
Một trong những thói quen cần tránh nhất là sử dụng nước quá nóng để rửa mặt hoặc tắm. Trên bề mặt da luôn tồn tại một lớp dầu tự nhiên đóng vai trò như “lá chắn” giúp giữ ẩm và bảo vệ da. Khi nhiệt độ nước tăng cao, lớp dầu này dễ dàng bị hòa tan và cuốn trôi. Trong bối cảnh da đã thiếu nước vào mùa đông, việc tiếp xúc thường xuyên với nước nóng khiến lớp bảo vệ bị phá vỡ nhanh hơn, làm da khô ráp, dễ nứt nẻ và ngứa dữ dội.
Bên cạnh đó, thói quen chà xát mạnh khi tắm cũng là một sai lầm thường gặp. Những mảng bong ra khi chà xát không đơn thuần là bụi bẩn mà chủ yếu là lớp sừng – lớp ngoài cùng có chức năng bảo vệ da. Việc ma sát mạnh tay làm tổn thương lớp sừng và lớp dầu tự nhiên, khiến da yếu hơn và dễ kích ứng. Mặc dù hành động này có thể mang lại cảm giác “đã ngứa” trong chốc lát, nhưng về lâu dài lại khiến da nhạy cảm hơn và ngứa tái phát nhiều lần.
Cách phòng ngừa khô và ngứa da hiệu quả
Trong mùa đông, nhiệt độ nước khi tắm nên được duy trì ở mức ấm vừa phải, lý tưởng là không quá 38℃. Nước quá nóng, đặc biệt trên 40℃, có thể làm tổn thương hàng rào da, gây giãn mạch dưới da và khiến cảm giác ngứa trở nên nghiêm trọng hơn. Thời gian tắm cũng nên được rút ngắn để hạn chế việc mất nước qua da.
Việc lựa chọn sản phẩm làm sạch phù hợp cũng rất quan trọng. Các loại xà phòng hoặc sữa tắm có tính kiềm mạnh, dù có khả năng làm sạch và kháng khuẩn, lại dễ làm da căng khô, đặc biệt với người cao tuổi, người có làn da khô hoặc da nhạy cảm. Sau khi tắm, da nên được thấm khô nhẹ nhàng bằng khăn mềm, tránh chà xát.
Thời điểm lý tưởng để thoa kem dưỡng ẩm là trong vòng ba phút sau khi tắm. Lúc này, da vẫn còn ẩm, giúp các sản phẩm dưỡng dễ thẩm thấu và nhanh chóng tạo lớp màng khóa ẩm, hỗ trợ phục hồi hàng rào bảo vệ da. Với da mặt khô hoặc nhạy cảm, có thể đơn giản hóa quy trình chăm sóc bằng cách tập trung vào kem dưỡng ẩm thay vì sử dụng quá nhiều bước. Nếu dùng xịt dưỡng, cần vỗ nhẹ cho đến khi thẩm thấu và tiếp tục khóa ẩm bằng kem, tránh để nước bay hơi và kéo theo độ ẩm tự nhiên của da.
Những trường hợp cần đặc biệt lưu ý
Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao gặp tình trạng khô và ngứa da nghiêm trọng hơn vào mùa đông. Người cao tuổi thường có hoạt động tuyến bã nhờn suy giảm, dẫn đến lượng lipid bảo vệ da ít hơn. Người có làn da khô hoặc nhạy cảm dễ xuất hiện mẩn đỏ, bong tróc khi thời tiết hanh khô. Ngoài ra, những người mắc các bệnh da liễu mạn tính như viêm da cơ địa hoặc vảy nến cũng cần chú trọng chăm sóc da hơn trong thời điểm này.
